مهم­ترین ویژگی موضوع این است که موضوع باید محدود باشد؛ برای تحدید(محدود سازی) به نکات زیر توجه کنید:

1- تحدید موضوع از نظر تبارشناسی

موضوع را در علمی خاص و در مبحث خاصی بررسی کنید. مثلا اگر بحث شفاعت را برگزیدید اولا در علم کلام و ثانیا به عنوان یک مبحث معادشناختی از آن بحث کنید. ممکن است این موضوع مانند بسیاری از موضوعات دیگر در چند علم (روان­شناسی، اخلاق و فقه) بررسی شدنی باشد. افزون بر آن در علم کلام نیز ممکن است از جهات گوناگون (مباحث توحید ، عدل ، نبوت ، امامت و معاد ) در آن بحث کرد.

2- تحدید از نظر مکان یا محل

“سیرتفسیر موضوعی در جهان شیعه” (محل اعتباری وانتزاعی ) یا “گونه شناسی تعلیل مسلمان با غیر مسلمانان در مدینه“

نکته: محل و مکان گاهی حقیقی است؛ مثل شهر مدینه و گاهی محلی و انتزاعی است؛ مثل جهان شیعه.

3- تحدید موضوع از نظر زمان

“سیرتفسیر موضوعی در دوران معاصر” یا  “ویژگی­های حکومت دینی در عصر نبوی“

4- تحدید موضوع از طریق مقاطع و لایه­ های بحث

مثلا  “پدیده ارتقای قلم حوزویان” در چند مقطع بررسی شدنی است:

-  حالت پیشین آن که وجود نداشته و علل و عوامل آن را پدید آورده (علل وعوامل ارتقای قلم حوزویان)

- این پد یده با چه سیر و فرآیندی بوجود آمده است؟ (فرایند ارتقای قلم حوزویان)

- اکنون که با آن فرآیند پدید آمده است چه شرایط و ویژگی­هایی دارد؟ (شرایط و ویژگی­ های ارتقای قلم حوزویان)

- این پدیده با این ویژگی­ها  چه لوازم و نتایجی برای جامعه می­تواند داشته باشد؟ (پیامدهای مثبت ارتقای حوزویان در عرصه قلم)

نکته: محقق تازه کار تا زمانی که موضوع محورانه پژوهش و مطالعه نکند، نمی تواند مسئله محور تحقیق کند.

بنابراین محقق تازه کار پس از انتخاب یک موضوع نبستا محدود باید آن را دقیق تجزیه کند.تجزیه موضوع معمولا از طریق طرح پرسش­ ها انجام می­ گیرد . بنابراین ذهن محقق باید پرسش خیز باشد؛ از این رو تا پرسش­گر نشویم، محقق نخواهیم شد. از آنجا که بهترین راه تجزیه موضوع، بارش ذهنی پرسش­ ها و ثبت آنها است باید در مورد پرسش بحث کنیم.

منبع: برگرفته از کتاب «خودآموز مقدمات پژوهش» دکتر حسن اسلامپور