عنوان پایان نامه: وظایف و اختیارات مرد در خانواده از منظر فقه

استاد راهنما: حجت الاسلام و المسلمین علی عباسی

استاد مشاور: حجت الاسلام و المسلمین هادی فنایی

نگارنده: ام البنین فیروزی طلبه سطح3 مؤسسه آموزش عالی حوزوی کوثر قزوین

سال دفاع: 1395

چکیده

عنوان پایان نامه حاضر، وظایف و اختیارات مرد در خانواده از منظر فقه ، است . از دیدگاه فقه اسلام، مرد به عنوان سرپرست و رئیس خانواده ، دارای وظایف و اختیارات گسترده تری نسبت به زن است. وظایف مرد ، همان تکالیف واجبی است که بر عهده  او گذاشته شده و نسبت به انجام آنها تعهد و مسئولیت شرعی و اخلاقی دارد . اختیارات مرد به معنای حق گزینش و انتخابی است که در برخی از امور مربوط به همسر و فرزندان ، به او سپرده شده است . هدف اسلام از محول کردن این وظایف و اختیارات به مرد ، دستیابی اعضاء ، به آرامش ، سعادت ، تعالی و قرب الهی است . انگیزه پژوهش درباره این موضوع  ، کسب آگاهی برای پاسخگویی به کسانی است که در این زمینه تقاضای کسب اگاهی از یک طلبه و مبلغ دارند ؛ زیرا این موضوع نه تنها یک بحث علمی – نظری در حوزة مسایل اجتماعی دین است و پرداختن به آن موجب شناخت بخشی در این زمینه از بُعد دین می گردد ؛ بلکه می تواند به طور موثری در حل بسیاری از مشکلات خانوادگی در حوزه مسائل خانواده ، راهگشا باشد . از ثمرات این تحقیق ، افزون بر شناخت مسائل خانواده ، پاسخگویی به شبهات بسیاری است که از سوی جوانان و زنان درباره حدود و اختیارات مرد از دیدگاه اسلام ، مطرح می نمایند . در کتب فقهی در ابواب مختلف در ذیل مسائلی که مربوط به خانواده است ، وظایف و اختیارات مرد به صورت پراکنده در ابوابی همچون نکاح، طلاق ، ارث و وصیت و … گنجانده شده است؛البته با جستجو در میان کتب ، سایتها و وبلاگهای متعدد ، مطالب و مقالات مختلفی با موضوعات متمرکز بر وظایف مرد، مشاهده شد ؛ ولی دربارة اختیارات مرد به صورت تخصصی و مجزا ، کتاب و مقاله ای یافته نشد؛البته مطالب به صورت مختصر و پراکنده قابل دسترسی بود. فقدان یک نوشتار منسجم، دسته بندی شده و حداقل نیمه تخصصی ، مشاهده می شد که این پایان نامه درصدد پرکردن این خلأ علمی است .با این سوال اصلی  که : وظایف و اختیارات مرد در خانواده از منظر فقه چیست؟و این پیش فرض که : دین اسلام برای خانواده اهمیت به سزایی قائل است، به همین دلیل در آموزه های فقهی اش ، به دلیل حفظ کرامت انسان (خصوصأ زن و فرزندان) ، مصلحت خانواده و سلامت جامعه ، وظایف و مسئولیتهای مهمی را بر عهده مردِ خانواده قرار داده است که این اختیارات و وظایف متناسب با ویژگیهای خاص مرد و برتری او در برخی مسائل نسبت به زن است .  فرضیة اولیه این بودکه : با توجه به هدف متعالی اسلام از تشکیل خانواده ،احتمالأ وظایف ،  اختیارات و مسئولیتهای مرد در خانواده ، در راستای تأمین مصالح خانواده و سلامت جامعه است . روش انجام این پایان نامه برمبنای سوال تحقیق، توصیفی- تبیینی، بر مبنای ابزار و روش گردآوری ، کتابخانه ای و بر مبنای هدف ، کاربردی است؛البته با توجه به عنوان تحقیق سعی شده است رویکرد آن فقهی باشد؛ولی در برخی مباحث ناگزیر از از منابع جامعه شناسی و روانشناسی نیز استفاده شده است .پایان نامه در سه بخش تنظیم گشت که بجز بخش اولیه که به مطالب کلی می پرداخت ، یک بخش به وظایف مرد و بخش آخر به اختیارات مرد ، اختصاص یافت . نتیجه کلی اینکه ،وظایف هدایتی، حمایتی، مدیریتی و عاطفی مرد درقبال همه اعضاء و وظایف جنسیتی او در قبال همسرش همراه با اختیارات همسری و پدری او ، متناسب با کارکردها و نقش بنیادین او در خانواده است.   

واژگان کلیدی: خانواده- فقه- وظایف مرد- اختیارات همسری مرد- اختیارات پدری.