عنوان پایان نامه: منجزات مریض

استاد راهنما: حجت الاسلام و المسلمین عبدالکریم عابدینی

استاد مشاور: حجت الاسلام و المسلمین علی عباسی

نگارنده: صدف کامران کسمایی طلبه سطح3 مؤسسه آموزش عالی حوزوی کوثر قزوین

سال دفاع: 1395

چکیده

     موضوع این تحقیق بررسى صحت و بطلان تصرفات شخص در حال بيمارى منجر به مرگ است. بیماری که از نظر قوای دماغی و روحی سالم بوده و تنها بیماری جسم بیمار تحت تأثیر قرار گرفته است. اختلاف در مانند هبه، وقف، صدقه، ابراء، صلح و مانند اینهاست از تصرفات تبرعی که در مقابل آن عوضی نباشد و اضرار به ورثه باشد و اینها به «منجّزات» تعبیر می شوند که آیا منجزات مطلقاً نافذ است یا به مقدار ثلث مال؟ زیرا ممکن است بیمار درصدد ترجیح افراد بیگانه بر ورثه خود برآمده و بیش از حق وصیت خود، منجزاً اموالش را به دیگران منتقل سازد.

     در اغلب کتب فقهی و روایی معاصر مانند: رسائل و مسائل نراقی، سؤال و جواب یزدی، تحریر امام، مجمع المسائل گلپایگانی، جامع المسائل بهجت و رساله منجزات شیخ انصاری و همچنین قدما نظیر کافی کلینی، فقیه شیخ صدوق، مقنعه شیخ مفید و انتصار سید مرتضی به نحو مبسوط در مورد آن سخن گفته اند.

     آن مرض موت که قطعا داخل بحث است آنجاست که مرگ در اثر همان بیماری اتفاق بیفتد که در ضمن آن چیزی تبرّع کرده است. تصرفات منجّزه هم آنهایی است که مریض خود در حال حیات انجام دهد نه آنکه به مرگ خویش موکول کند.

    بعضی فقها تصرفات مریض را مطلقاً نافذ و برخی منوط به اذن ورثه می دانند. پس از بررسی ادلّۀ هر دو گروه، با دلایلی نظیر اطلاقات و عمومات آیات وفای به عقد، قاعدۀ سلطنت، روایات مختلف و اجماع، قول اول ترجیح دارد؛ یعنی منجزات مریض مطلقاً نافذ است. بعضی فقها نیز در این زمینه احتیاط کرده اند.

     در اقوال علمای حقوق، مرض متصل به موت در اسباب محجوریت نیامده و تنها در مواردی که قانونگذار احتمال داده که شخص مریضی به قصدِ تضییعِ حقوق زوجه اش او را طلاق دهد به صراحت حکم به توارث می دهد.

      کلید واژه‌ها: اسباب حجر، بیماری منتهی به مرگ، مرض موت، آثار حقوقی بیماری جسمی، تبرّعات مریض